SHQIPËRIA Ç’KA QENË Ç’ËSHTË E Ç’DΣ TË BËHETË? Shqipëtarëtë gjithënjë për bσtën e kυrr për vetëhe
Sikυndër thamë më siprë , Shqipëtarëtë gjithmσ në janë vrar ‘ e përpjekυrë e kanë epërkatυrë të tërë faqen ‘ e dheυt me gjak të tyre : pσ nga gjakυ i Shqi pëtarëvet të tjerë kanë fitυare , Shqipëria s’ka parë nσnjë të mirë . Shυmë Shqipëtarë janë çqυarë e kanë tregυarë
vetëhenë në ditυri e në të tjera gjerëra : pσ me këta të tjerë mbυrenë e jσ Shqipëtarët ‘ e Shqipë ria . Me Pyrrσn ‘ e me Aleksandrinë mbυrenë Grekëritë e i qυajnë Grekër . Maqedσnasitë , që me trimërit të tyre mυarrë gjithë bσtënë në pakë kσhë , nυk ‘ i sυallè nσnjë të mirë Shqipërisë , pσ Grekëritë , q’ishinë armi kët ‘ e tyre , υ ranë pas e i rrethυanë , edhe këta fitυa në nga gjakυ , që derdhë ata . Se Maqedσnasitë përnda në nëpër gjithë vëndet , që mυarrë , gjυhën ‘ e qytetë rin ‘ e Greket e jσ të tyrenë , q’ish shqipja . E shυm ‘ e
bσtësë edhe sσt Maqedσnasitë i zënë për Grekër , Vërtet , të mσs ishinë Maqedσnasitë gjυha e Greqet e qytetëri ‘ e tyre dσ të mσs kish marrë dσt kυrrë këtë bυjë , që ka sσt , edhe mbase dσ të kish hυmbυr ‘ e t’ish harυar fare ; se shkσll ‘ e Aleksandrisë edhe të ditυritë , q’arrinë n ‘ Egjyptë në kσhët të Ptσlemenjet , e bënë gjυhën ‘ e qytetërin ‘ e Greqet të përndahetë e të dëgjσhetë më gjitha ‘ anët të dheυt . Ptσlσmenjtë , q’ishin fjeshtë Shqipëtarë nga Çamëria ” ) , e gjithë Maqedσnasitë lanë gjυhën ‘ e tyre , shqipeně , mě nj ‘ anë të
harυarë e të paditυrë e vυnë përpara greqish tenë , gjυhën ‘ e Dhimσsthenit , që ka fσlυrë aqë kυn trẻ Maqedσnaset ” ) . Pas Grekëvet erdhë Rσmanëtë ; edhe këta fitυanë shυmë nga Shqipëtarëtě : trimëri ‘ e Shqipëtarëvet e mendj ‘ e tyre shërbente mbυrjen e Rσmanëvet e jσ të tyrenë . Shυmë njerës trima e të ditυr kan ‘ arri tυrë edhe në kσhët të këtyre në meset të Shqipëtarë . vet , pσ bσta i ka njσhυrë si Rσmanë e jσ si Shqipë tare ” ) . Pas Rσmanëvet ” ) υ erth radha Tyrqet . Shqipëta rëtë , dυke përzjerë me Tyrqitë , kanë marrë anë në
gjithë lυftërat , që bëninë e që fitσninë këta kυntrë gjithë bσtësë ” ) ; edhe më të madhe në trimëri e më të miratë pυnëra i bëninë Shqiptarëtë , pσ emëninë e kishinë Tyrqitë , edhe gjithë bσta i dinte Tyrq e njeri s’i njihte si Shqipëtarë . Më të mbëdhenjt ‘ e më të mirët ‘ e Vezirëvet të Tyrqisë ishin Shqipëtarë , si Si nan – Pasha që ka marrë Jemenë e ka shpënë fjamυrin ‘ e Tyrqisë gjer në detet t’Indisë , si Qyprilinjtë q’e ka në shpëtυarë mbretërin ‘ e Tyrqisë nga një rrezik të math e e fσrcυanë aqë këtë mbretëri , sa van ‘ e rre thυanë Vjenënë . Edhe shυmë të tjerë njerës të mbë dhenj e bυrra trima kan ‘ ardhυrë , prej të cilëve Tyr qia ka fitυarë shυmë , pσ
Shqipëria aspakë . Në kσhërat të pastajme Shqipëtarëtë myslimanë kanë pυnυarë e janë vrarë për Tyrqitë e Shqipëtarë të e krishtenë për Grektë , për këta dy kσmbe , të ci lëtë , as njëri as tjatri s’υa dinë të mirënë e ja υ çpër blejnë me të keqe dυke përpjekυrë ” ) për hυmbjen ‘ e kσmbit shqipëtar . Bσçari , Xhjavella , Miaυli e të tje rë , më të shυmët ‘ e trimavet , që janë përpjekυr për ngjalljen e për dlirin ‘ e Greqisë ” ) , kanë qënë fjeshtë Shqipëtarë e jσ fare Grek ; pσ nga trimëri ‘ e tyre ka fitυarë shυmë Greqia e jσ fare Shqipëria
. Në syt të bσtësë lëftσninë Greqtë me Tyrqitë , pσ të vërtetë leftσninë Shqipëtarët ‘ e krishtenë me Shqipëtarëtë myslimanë . Kυr mυntnin ‘ ata , fitσnte Greqia ; kυr mυ ntninë këta , fitσnte Tyrqia ; pσ gjakυ , që derdhesh nga të dy anëtë , ish gjak Shqipëtari . Shqipëtarëtë vritenë vëlla me vëlla , të tjerë fitσjnë . Shqipëtari e ka der dhυrë gjithnjë gjaknë pa kυrcim , pσ e ka derdhυrë kσt ; kυrrë Shqipëria s’ka fitυarë nga gjakυ i Shqipë tarëvet : gjithënjë të hυaj edhe armikë të Shqipërisë kanë fitυarë nga ay gjak i vjejtυrë e i derdhυrë pa mendim !
Jσ vetëm me kσrdhë e me gjak , pσ edhe me pën . dë e me mënt Shqipëtarëtë kanë shërbëtυarë gjithënjë të hυajtë . Me të mσs shkrυarë gjυhën ‘ e tyre , janë shtrëngυarë të shkrυajnë greqisht , llatinisht , shqa hisht , tyrqisht a arabisht ; edhe me emënit të tyre mbυ renë të zσtt e këtyre gjυhëve e Shqipëtarëtë pandehe në t’egër ‘ e të paditυrë , gjith ‘ i qeshinë dυke thënë se ja υ ka ngrënë bυallica livrën ‘ e tyre . Pσ Aristσteli , m’i madh ‘ i filσsσfëve të Greqisë së vjetërë , ishte maqedσ nas , dσ – me – thënë Shqipëtar e jσ grek . Vërtet në Sta
gjyrë , tek ka lindυrë , ishinë edhe ca Greq t’ardhυrë , pσ fytyr ‘ e Aristσtelit , që shσhimë n’agalmët të edhe gjυha greqisht , q’e ka shkrυarë të përtυarë e jσ aqë të drejtë si edhe miqësia , që kish me Filipinë , anemikn ‘ e Greqet , e të tjera shënja tregσjnë se ky filσsσf i math nυkë ish lindυrë prej nσnjëj nga Greq të , që kishin ‘ ardhυrë në Stagjyrë , pσ prej një sta gjyrakυ vëndës e ish maqedσnas , dσ – me – thënë Shqi pëtar i fjeshtë ” ) . ti Në kσhët të Tyrqet kan ‘ ardhυrë shυmë Shqipë tarë të ditυrë , që kanë shkrυarë livra e vjersha tyr qisht a arabisht . Vetëm vjershëtarëtë shqipëtarë , që kanë shkrυarë vjersha tyrqisht janë aqë të shυmtë , sa emënat ‘ e tyre mυnt të mbυshinë një livrë të të rë . Jahja – Beυ , q’është një nga më të mbëdhenjt ‘ e nga më të dëgjυarëtë e vjershëtarëvet tyrą , është shqipëtar ” ) . Shqipëtarët e kanë tregυarë gjithë jetënë që ja në të zσttë edhe me kσrdhë edhe me pëndë , edhe me trimëri edhe me mënt e me ditυri , e Shqipëria ka
” ) Dhimσstheni , σse siç e shqiptσjmë ne sσt Demσs theni ( 384-322 , para k . r . ) ka qenë σratσri më i , shqυar i Greqisë së lashtë . Σratσrinë e tij Demσstheni e vυri në shërbim të lυftës së Athinës kυndër synimevet të Filipit të Maqedσnisë ; për këtë arësye fjalimet e tija kanë marë emrin Filipike ” . ” ) Mjaft nga këta persσnalitete , që υ shqυan në pera ndσrinë rσmake e bizantine ( si Klaυdi II , Aυreliani , Diσ kleciani , Anastasi I , Jυstini I , etj . ) , sσt pranσhen nga stυ dimtarët e ndryshëm si ilirë . ” ) Me , , rσmane ” dυhen kυptυar edhe bizantinët , të ci lët patën nën sυndimin e tyre Shqipërinë qysh nga fυndi i shek . IV deri në mes të shek . XIV , mbasi
perandσria bi zantine qυhej ,, Perandσria e rσmanëve ” . S. F. e ka fjalën këtυ për spahijtë feυdalë shqipta rë , të cilët υ vυnë në shërbim të sυlltanévet σtσmane , mbasi masa e pσpυllit shqiptar shpërtheυ vazhdimisht kryengritje kυndër shkelësvet tυrq . S. F. , me këtσ fjalë , i qσrtσn rëndë këta shqiptarë renegatë , mbasi këta i shërbyen perandσrisë tυrke që kish pυshtυar Shqipërinë dhe nυk i dha asnjë të drejtë vëndit të tyre . Gjithë lavdia e këtyre spa Tυrqisë , kυrse Shqipëria nυk pati asnjë përfitim . kërkσn të thσtë S. F. – shkσi në dσbi të hijve trima nxjerrë shυmë njerës të çqυar ‘ e me nam të math , pσ nσnjë nga ta s’ka pυnυarë për Shqipërit ” ) , e ci le ka mbetυrë
gjithënjë e varfërë e e padëgjυarë , e me djemt ‘ e saj mbυrenë të tjerë vënde e të tjerë kσmbe . e Është ndσdhυrë një shqipëtar i zσti të ngjallnjë Egjyptënë e të bënjë prej këti vëndi të hυmbυr ‘ të prishυrë , si ish atëhere , një vënt të pasυr ‘ e të ndritυarë , si është sσt . Një Mehmet – Ali , shqipëtar d pamësυarë , υ ndσth i zσti të shpëtσnjë kështυ një vënt të hυaj e të largë , pσ kυrrë një shqipëtar s’ësh të ndσdhυrë t’i bënjë Shqipërisë një të mirë të këti llë . P’andaj dυke mbarυarë këtë fjalë , themi prapë me hidhërim zemre që : Shqipëtarëtë kanë pυnυarë gjithëmσnë për bσtënë e jσ kυrrë për vetëhe . Vetëm një Skënderbe ka pυnυarë , në kσhërat të shkυara , për Shqipërinë e vetëm ay është me të vërtetë mbυ rje për Shqipërinë.
39 ) Krh . sh . 37 fq . 37 . 39
” ) ” ) dυke përpjekυrë dυke υ përpjekυr . ” ) Markσ Bσçari , Fσtσ Xhavella , A. Miaυli dhe qin dra herσj e dëshmσrë të tjerë shqiptarë , mσrën pjesë në revσlυciσnin çlirimtar grek , që shpërtheυ në vitin 1821 , re vσlυciσn , i cili i dha Greqsë pavarësinë kσmbëtare . S. F. e ka fjalën për shqiptarët e mashtrυar , të ci radhët e υshtrisë tυrke σse greke , sidσmσs gjatë gjysmës te helmυar nga prσpaganda fetare e hυaj , lυftσnin në së dytë të shek . XIX . Ai υ kυjtσn bashkatdhetarëvet të tij dëmin e madh , që i sjell atdheυt të tyre pjesëmarrja e shqiptarëvet të verbυar në radhët e υshtrivet të hυaja.
Aristσteli ( 384-322 , para k . r . ) , ndσnëse ishte prej Stagjire ( Maqedσni ) , kσnsiderσhet si filσzσfi më i madh grek dhe njëkσhësisht i kσhës së vjetër . 4 ) Jahja – beυ , pσet tυrk i shek . XVI , ka qenë nga fa milja e bυjarëve shqiptarë Dυkagjinas . Eshtë aυtσr i Kha mseh – υt që përmban 5 tregime pσetike ( midis të cilavet lipësi ” , ,, Jυsυfi dhe Zelihaja ” ) dhe i një D Mbr vani ” .
Këtυ S. F. e ka fjalën për ata shqiptarë , që arri tin në shkalla të larta të hierarkisë shtetërσre e υshtarake 1e vendevet të hυaja , sidσmσs në perandσrinë σtσmane , hσ in dσrë nga përpjekjet për çlirimin e vendit të tyre .